Przetwornice do zasilania układów lampowych – 1

W numerze marcowym czasopisma ukazał się artykuł Twój pierwszy wzmacniacz lampowy, gdzie przedstawiony był wzmacniacz z lampą elektronową zasilaną napięciem anodowym 12 V. Poniżej omówione są sposoby wytwarzania dużo wyższych napięć anodowych za pomocą popularnych przetwornic impulsowych.

Część osób zajmujących się układami lampowymi uważa, że powinny one być zasilane w sposób klasyczny, to znaczy za pomocą transformatora sieciowego 50 Hz, który ma oddzielne uzwojenia żarzenia i anodowe. Należy uszanować taki pogląd, który, słusznie lub nie, można uznać za purystyczny, a przy okazji warto przypomnieć, że dziś w wielu okolicach zastosowanie paneli fotowoltaicznych powoduje nadmierne podwyższanie napięcia sieci, nawet powyżej 250 woltów, co jest szkodliwe, a może być groźne dla lamp. Stosując klasyczne obwody zasilania należy kontrolować, czy napięcie żarzenia nie jest zbyt wysokie. W takim przypadku należy obniżyć napięcie sieci, co jest możliwe na kilka sposobów i czym możemy zająć się w oddzielnych artykułach.

Nie zawsze zasilanie sieciowe jest możliwe, a czasem jest mocno niewygodne (np. w efektach gitarowych), dlatego wiele osób zamiast klasycznych zasilaczy z powodzeniem stosuje różne przetwornice.

Nawet jeśli ktoś finalnie zdecyduje się na zasilanie klasyczne, to rozwiązaniem wręcz idealnym podczas eksperymentów, testów i pomiarów, jest zasilanie układów lampowych za pomocą przetwornic. Ja przyjąłem koncepcję, że podstawowym źródłem zasilania jest zasilacz albo akumulator 12-woltowy.

W artykule Twój pierwszy wzmacniacz lampowy przedstawione były możliwości zasilania obwodu żarzenia ze źródła napięcia stałego 12 V. A poniżej pokazane jest wykorzystanie popularnej przetwornicy podwyższającej do wytworzenia napięcia anodowego.

W artykule pokazane są przykłady przeróbki modułu taniej przetwornicy podwyższającej z kostką XL6019 lub XL6009, by uzyskać napięcie anodowe. Do moich eksperymentów nie było potrzebne wyższe niż 200 V, ale może ono być dowolnie duże.

Fotografia 1 pokazuje bardzo prostą wersję. W tym przypadku przeróbka jest bardzo łatwa. Tutaj dodanie prostego, tylko dwustopniowego powielacza pozwala zwiększyć napięcie wyjściowe maksymalnie do 120 V, co z zapasem wystarcza do planowanych testów z lampami ECC88, PCC88 i pokrewnymi. Jak widać na fotografii, napięcie wyjściowe wynosi 100,6 V, a prąd obciążenia 97,93 mA, co daje moc 9,85 W, czyli praktycznie 10 watów. Dużo większą niż będzie nam potrzebna do przedwzmacniaczy lampowych. Tu trzeba przypomnieć, że maksymalna moc strat lamp E(P)CC88 to 1,8 W, a maksymalny prąd katody to 25 mA. Przetwornica pobiera 11,66 wata, co oznacza, że jej sprawność wynosi 85%.

Natomiast fotografia 2 pokazuje znacznie bardziej przerobioną przetwornicę, z dodatkowym wyjściowym filtrem LC, też zasilaną napięciem 12 V, która wytwarza (anodowe) stabilizowane napięcie 180 V i jest obciążona prądem około 52 mA – też dużo większym niż prąd potrzebny w planowanych eksperymentach z układami lampowymi w torze sygnałowym.

(…) ciach!

To jest tylko początek, zapowiedź artykułu, którego pełna wersja ukazała się z numerze czerwcowym czasopisma Zrozumieć Elektronikę (ZE 6/2023). Czasopismo aktualnie nie ma wersji drukowanej na papierze. Wydawane jest w postaci elektronicznej (plików PDF). Pełna wersja czasopisma umieszczona jest na moim profilu Patronite i dostępna jest dla Patronów, którzy wspierają mnie kwotą co najmniej 10 zł miesięcznie. Natomiast niepełna, okrojona wersja, pozwalająca zapoznać się z zawartością numeru ZE 6/2023 znajduje się tutaj.

Piotr Górecki

Uwaga! Osoby, które nie są (jeszcze) moimi stałymi Patronami, mogą nabyć PDF-y z pełną wersję tego numeru oraz wszystkich innych numerów czasopisma wydanych od stycznia 2023, „stawiając mi kawę” (Cappuccino = 10 złotych za jeden numer czasopisma w postaci pliku PDF).
W tym celu należy kliknąć link (https://buycoffee.to/piotr-gorecki), lub poniższy obrazek

Następnie wybrać:
– jeśli jeden numer ZE – CAPPUCINO (10zł),
– jeśli kilka numerów ZE – WSPIERAM ZA. I tu wpisać kwotę zależną od liczby zamawianych numerów – wydań (N x 10zł),
Wpisać imię nazwisko.
Podać adres e-mail.
Koniecznie zaznaczyć: „Chcę dołączyć wiadomość dla Twórcy” i tu wpisać, który numer lub numery mam wysłać na podany adres e-mailowy.