Zestaw: Fascynujące Przemiany Energii

Poniższy artykuł jest uzupełnieniem filmu B100 oraz wstępem do cyklu „Fascynujące Przemiany Energii”, pokazującego fundamenty elektroniki. Prezentowany zestaw elementów pozwala zrealizować mnóstwo eksperymentów, bez żadnego lutowania, bez płytek – nie potrzeba żadnej wiedzy z dziedziny elektroniki.

Elektronika to fascynująca dziedzina! Warto poznać jej fundamenty nierozłącznie związane z energią. Nie tylko z energią elektryczną! W elektronice mamy do czynienia z najróżniejszymi fascynującymi przemianami różnych rodzajów, odmian energii.

Punktem centralnym, na którym skupimy uwagę, będzie energia elektryczna, a ściślej elektromagnetyczna. Przedstawię eksperymenty – praktyczne przykłady zamiany energii elektrycznej na inne rodzaje energii, a także przykłady odwrotne – zamiany różnych rodzajów energii na energie elektryczną.

Zajmiemy się przemianami energii i wykorzystamy rozmaite przetworniki energii chemicznej, mechanicznej, świetlnej, dźwiękowej oraz, bardzo ważnej w elektronice, energii cieplnej. Wykorzystamy różne elementy, niektóre popularne, spotykane powszechnie w naszych domach, ale także specyficzne elementy elektroniczne, których w ogromnej większości domów nie ma. Na fotografii tytułowej widać „pękaty kuferek” – przygotowany przez sklep Botland zestaw elementów, który genialnie ułatwi przeprowadzenie mnóstwa fascynujących eksperymentów.

Z dziecięcą radością…

Ja jestem starym i doświadczonym elektronikiem. Zaprojektowałem i zbudowałem setki układów elektronicznych, ale przygotowując ćwiczenia kursu Fascynujące Przemiany Energii doświadczałem ogromnej radości i przypomniał mi się fragment „Pana Tadeusza”, pokazany na rysunku 1.

Tak, przeżywałem szczerą, dziecięcą radość, realizując elementarne ćwiczenia pokazujące fundamenty elektroniki. Dlatego z przekonaniem polecam realizację eksperymentów cyklu także „starym wyjadaczom”! Wprawdzie my to wszystko od dawna wiemy, ale osobiste „dotknięcie się” do fundamentów elektroniki to naprawdę niekłamana przyjemność! Albo z dziećmi czy wnuczkami, albo nawet tylko dla własnej radości. Naprawdę polecam!

„Starzy wyjadacze” zdecydowaną większość potrzebnych materiałów i elementów elektronicznych znajdą w swoich zapasach. Ale nie każdy jest elektronikiem i nie każdy ma pod ręką diody LED ultrafioletowe i podczerwone z przezroczystą soczewką. Nie każdy ma w domu membrany piezo o dużej średnicy, nie każdy ma zapalarkę piezo. Nie każdy znajdzie w swoich zapasach odpowiednie ogniwa fotowoltaiczne. Niewiele jest osób, które mają pod ręką wielce tajemnicze moduły Peltiera. Wszystko to oczywiście można kupić oddzielnie, albo kupić jako „pękaty kuferek” z fotografii 2.

W każdym razie potrzeba wielu elementów, bowiem eksperymenty obejmują szereg rodzajów energii.

Pękaty kuferek – Fascynujące Przemiany Energii

Szczegóły dotyczące zawartości zestawu omawiam w filmie na YT, który jest uzupełnieniem tego artykułu. Fotografia 3 prezentuje zawartość „pękatego kuferka”.

W zestawie są po dwie lub więcej sztuk wszystkich kluczowych elementów – to bardzo ważne, gdyby coś się zepsuło lub były wątpliwości. Zawartość pozwala przeprowadzić kilkadziesiąt interesujących i wielce pouczających eksperymentów, które znakomicie wprowadzają osoby niewtajemniczone w przepiękny świat elektroniki. Co ważne, nie tylko osoby niewtajemniczone… Jakie to są eksperymenty?

1. Energia chemiczna, ogniwa galwaniczne

W pierwszej kolejności zbudujemy i zbadamy różne ogniwa i baterie. W ten sposób cofniemy się ponad 200 lat, do roku 1800, i powtarzamy wiekopomne doświadczenia, jakie przeprowadzał Alessandro Volta, od którego nazwiska pochodzi nazwa jednostki napięcia elektrycznego – wolt [V].

 

(…)

——– ciach! ——–

To jest tylko fragment artykułu, którego pełna wersja ukaże się w styczniowym numerze czasopisma Zrozumieć Elektronikę (ZE 1/2026). Czasopismo aktualnie nie ma wersji drukowanej na papierze. Wydawane jest w postaci elektronicznej (plików PDF).

Piotr Górecki

Uwaga! Wskazówki, jak nabyć pełne wersje dowolnych numerów ZE znajdują się na stronie:
https://piotr-gorecki.pl/n11.