Kuchenka indukcyjna –pytania i wątpliwości

W poprzednim artykule tej serii omówiliśmy różnice między kuchenkami elektrycznymi, ceramicznymi i halogenowymi, a kuchenkami indukcyjnymi. Zapoznaliśmy się z podstawową zasadą działania kuchenek indukcyjnych. Teraz skupimy się na aspektach praktycznych i wątpliwościach ich dotyczących.Wiemy już, że podstawą działania kuchenek indukcyjnych jest obecność zmiennego pola magnetycznego. Z uwagi na moc grzania rzędu kilowatów można się słusznie domyślać silnego zmiennego pola magnetycznego.

(Nie)szkodliwość kuchenek indukcyjnych

Określenie: silne zmienne pole magnetyczne może kojarzyć się z jakimiś nadajnikami, ze smogiem elektromagnetycznym, ale także z omówionymi wcześniej kuchenkami mikrofalowymi, które wiele osób uznaje za szkodliwe dla zdrowia.

Po pierwsze, pola magnetycznego chyba nikt nie uznaje za szkodliwe dla zdrowia. Wprost przeciwnie, klasyczne magnesy od wielu lat są, słusznie czy nie, wykorzystywane do leczenia, między innymi w różnych magnetycznych opaskach i bransoletach, które rzekomo leczą. Warto też dodać, że nieporównanie silniejsze pole magnetyczne występuje wewnątrz medycznych aparatów do rezonansu magnetycznego, a nikt nie mówi o ich szkodliwości, (pomijając kwestie klaustrofobiczne).

Podkreślmy też, że kuchenki mikrofalowe wytwarzają mikrofale, czyli z grubsza biorąc – fale radiowe o bardzo wysokiej częstotliwości (2400 MHz). Natomiast w kuchence indukcyjnej, owszem, mamy sinusoidalne drgania elektryczne, ale o nieporównanie mniejszej częstotliwości, rzędu kilkudziesięciu kiloherców, często tylko 0,024 MHz. Kuchenka indukcyjna praktycznie nie wytwarza fal radiowych.

Rozróżnienie między polem magnetycznym a polem elektromagnetycznym, kojarzonym z falami radiowymi, a także kwestia pola bliskiego (reaktancyjnego) i pola dalekiego to niełatwe zagadnienia. Niektóre szczegóły są omówione w trzecim artykule tej serii. A teraz powiedzmy tylko, że nad cewkami grzejnymi kuchenki indukcyjnej istotnie występuje dość silne pole magnetyczne, ale nic nie wskazuje, że może ono mieć negatywny wpływ na zdrowie człowieka, wliczając w to kobiety w ciąży i małe dzieci.

Wyjątkiem mogą być osoby, mające wszczepiony rozrusznik serca. Takie osoby powinny zasięgnąć u wykwalifikowanego lekarza rady w kwestii ewentualnego wpływu kuchenek na działanie wszczepionego rozrusznika serca.

Garnki i patelnie do kuchenek indukcyjnych

Dla wielu użytkowników oraz osób chcących wykorzystać kuchenki indukcyjne najwięcej wątpliwości budzą kwestie, które garnki i patelnie nadają się do kuchenek indukcyjnych, a które nie. Powszechnie wiadomo bowiem, że nie wszystkie naczynia rozgrzeją się na kuchence indukcyjnej.

Ponieważ podstawą grzania jest przepływ prądu w materiale naczynia, od razu odpadają materiały nieprzewodzące jak szkło czy tworzywa sztuczne. Ale niestety, nie wszystkie naczynia metalowe rozgrzeją się na płycie indukcyjnej.

Najprościej biorąc, jeżeli garnek czy patelnia ma specjalny znaczek, to na pewno się nadaje. W wielu źródłach powtarzany jest znajdujący się w Wikipedii znaczek, pokazany na rysunku 1 (zZise, CC-BY-SA 3,0).

Po pierwsze, jest to wersja z napisem po niemiecku, po drugie spotyka się wersje takiego znaczka „indukcji” znacząco inne. Przykłady na poniższym rysunku 2.

A przykład praktyczny znajdziesz na fotografii 3, pochodzącej ze strony gerlach.pl.

Nie znaczy to, że jeżeli znaczka nie ma, to naczynie nie nadaje się „do indukcji”. Na przykład znaczka takiego nie znajdziesz na starych garnkach, które być może da się z powodzeniem wykorzystać na kuchence indukcyjnej.

Niestety, z tym bywa bardzo różnie. Na przykład dość często zdarza się, że dany garnek czy patelnia na jednej kuchence indukcyjnej pracuje prawidłowo, a na innej – w ogóle się nie grzeje, a kuchenka sygnalizuje brak naczynia na płycie.

Które garnki „do indukcji”?

Wyjaśnienie naprawdę nie jest proste. Na razie bez szczegółów technicznych przypomnę podstawy: otóż zasada działania kuchenki indukcyjnej wskazuje, iż zmienne pole magnetyczne powinno indukować prądy wirowe w każdym materiale przewodzącym, a więc w każdym metalu!

I tak jest!

Dlaczego więc jedne garnki grzeją się prawidłowo, a innych kuchenka „nie widzi”?

Tu wkraczamy w bardzo trudne zagadnienia, które wyjaśnione są w trzecim i czwartym artykule tej serii. A na razie przypomnę tylko powszechną opinię, że miarodajnym testem jest użycie magnesu: jeżeli magnes trzyma się dna naczynia, to nadaje się ono „do indukcji”. W niektórych opisach autorzy stanowczo twierdzą, że do grzania wymagane są materiały ferromagnetyczne.

A niby dlaczego?

Przecież w metalach nieferromagnetycznych też indukują się napięcia i też płyną prądy! I też powinny się one grzać.

Podam przykład z własnego doświadczenia: otóż jakiś czas temu zamówiłem kawiarkę nie najgorszej włoskiej marki Alessi, a konkretnie wersję, która według opisu jako jedyna ma ferromagnetyczne dno, przez co nadaje się też do kuchenek indukcyjnych.

(…)

——– ciach! ——–

To jest tylko fragment artykułu, którego pełna wersja ukazała się w numerze majowym czasopisma Zrozumieć Elektronikę (ZE 5/2023). Czasopismo aktualnie nie ma wersji drukowanej na papierze. Wydawane jest w postaci elektronicznej (plików PDF). Pełna wersja czasopisma umieszczona jest na moim profilu Patronite i dostępna jest dla Patronów, którzy wspierają mnie kwotą co najmniej 10 zł miesięcznie. Natomiast niepełna, okrojona wersja, pozwalająca zapoznać się z zawartością numeru ZE 5/2023 znajduje się tutaj.

Piotr Górecki

Uwaga! Osoby, które nie są (jeszcze) moimi stałymi Patronami, mogą nabyć PDF-y z pełną wersję tego numeru oraz wszystkich innych numerów czasopisma wydanych od stycznia 2023, „stawiając mi kawę” (Cappuccino = 10 złotych za jeden numer czasopisma w postaci pliku PDF).
W tym celu należy kliknąć link (https://buycoffee.to/piotr-gorecki), lub poniższy obrazek

Następnie wybrać:
– jeśli jeden numer ZE – CAPPUCINO (10 zł),
– jeśli kilka numerów ZE – WSPIERAM ZA. I tu wpisać kwotę zależną od liczby zamawianych numerów – wydań (N x 10zł),
Wpisać imię nazwisko.
Podać adres e-mail.
Koniecznie zaznaczyć: „Chcę dołączyć wiadomość dla Twórcy” i tu wpisać, który numer lub numery mam wysłać na podany adres e-mailowy.